Pamiątki po Prószyńskim niedługo w NCKF
Dzięki uprzejmości Science Museum w Bradford oraz finansowemu wsparciu Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą Polonika, Narodowe Centrum Kultury Filmowej przybliży wiedzę o twórcach polskiej kinematografii, którzy żyli i pracowali poza granicami naszego kraju.
Mając świadomość, jak wiele materiałów archiwalnych, pamiątek i cennych eksponatów dotyczących wybitnych Polaków rozrzuconych jest po świecie, rozpoczynamy pracę nad tworzeniem repozytorium wiedzy na temat zdigitalizowanych i jeszcze nieznanych obiektów związanych z historią polskiego kina.
Naturalny początek naszego projektu wyznacza Kazimierz Prószyński, który, dzięki wcześniejszym działaniom rekonstrukcyjnym NCKF, stał się postacią trwale związaną z naszą instytucją. Jego życie, zwłaszcza prywatne, owiane jest tajemnicą, przez co stanowi idealny cel poszukiwań i badań archiwalnych. Mamy nadzieję, że nasze „śledztwo” zaprowadzi nas w stronę niespodziewanych odkryć, a zgromadzone materiały pozwolą na stworzenie jego pełnej biografii. Postaramy się zebrać jak najwięcej informacji na temat jego podróży, wynalazków, spotkań ze sławnymi ludźmi oraz życia pełnego pasji i pracy społecznej. Znamy Prószyńskiego jako wynalazcę i twórcę pierwszego polskiego aparatu kinematograficznego, ale co wiemy o nim jako o osobie, która jako pierwsza sfotografowała Całun Turyński lub pełniła funkcję Prezesa Towarzystwa Polskiej Żeglugi Morskiej?
Naszą podróż śladami Prószyńskiego rozpoczynamy w Science Museum w Bradford, gdzie – w Kolekcji Kodaka – zgromadzone zostały jego wynalazki oraz taśmy filmowe z nagrywanymi przez niego filmami. W kolejnych odsłonach Vloga NCKF postaramy się przybliżyć miejsca związane z życiem i pracą wynalazcy oraz materiały archiwalne znajdujące się w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Francji oraz polskich archiwach.
Kazimierz Prószyński (1875–1945) – wynalazca i konstruktor pierwszego rodzimego aparatu kinematograficznego – pleografu, ukończonego w 1895 roku, niemal równocześnie z kinematografem braci Lumière. Autor pierwszych krótkich filmów kręconych na ziemiach polskich oraz pierwszych prób rodzimego kina fabularnego, między innymi Powrotu birbanta (1902). Urządzenia jego autorstwa miały doniosły wpływ na technikę kinematograficzną. Stanowiący część urządzenia obturator znacząco poprawił jakość projekcji kinowej, a pierwsza na świecie ręczna kamera aeroskop zrewolucjonizowała zdjęcia reporterskie.
Projekt realizowany dzięki wsparciu finansowemu Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą Polonika, w ramach Programu Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych.